यसकारण हेर्न थालियो आमाको मुख

कौशल निरौला-बिराटनगर बैशाख १३ गते । रातो तारा डट कम-‘मातृदेवो भवःपितृदेवो भवःआचार्यदेवो भवः’
 शास्त्रमा बाबुभन्दा आमा दशगुणा बढी मान्य हुन्छिन् भनी व्याख्या गरिएको छ, ‘मातृदेवो भवः’ भनेर सबैभन्दा पहिले भनिन्छ, त्यसपछि मात्र ‘पितृदेवो भवः’, ‘आचार्यदेवो भवः’ भनिन्छ, यसैबाट शास्त्रले आमालाई विषेश महत्व दिएको स्पष्ट हुन्छ ।

नौ महिनासम्म गर्भमा राखेर जन्म दिने आमालाई सम्मान गर्न वैशाख कृष्णऔँसीका दिन बुधवार आमाको मुख हेरिएको
छ । हिन्दु र वौद्ध धर्ममा मानिसहरुले विषेश गरी यो पर्व मनाउने गरेका छन् ।  जीवित आमालाई मीठो खान लाउन दिई सम्मान गरिएको छ भने दिवङ्गत आमाको सम्झनामा तर्पण, पिण्ड दान र श्राद्ध गरी मनाइएको छ ।

 मातृश्राद्ध गरे अक्षय पुण्य प्राप्त भई आमाले तृप्ति पाउने शास्त्रमा उल्लेख गरिएको छ । ‘कुपुत्रो जायेत क्वचिदपि कुमाता न भवती” अर्थात् छोरा कुपुत्र भए पनि आमा कहिल्यै कुआमा हुँदिनन् भन्ने भनाइ पनि छ ।

द्वापर युगमा गाई चराउन गोठालो आएका ग्वालाले खाजाका लागि ल्याएको रोटी कुण्डमा खसेपछि हेर्दा दिवङ्गत आमाको मुख देखेर रुन थालेका थिए । संयोगले त्यो दिन वैशाख कृष्ण औँसीको दिन परेको थियो ।

कुण्डमा देखिएकी आमाले ती ग्वालालाई नरोऊ प्रत्येक वर्ष वैशाख कृष्ण औँसीका दिन हामी दिवङ्गत माता यहाँ आउँछौँ भनेपछि त्यसैबेलादेखि यो चलन चल्न थालेको किंवदन्दीहरु पनि भेटिएका छन् ।