RatoTara.com

डुबान र बाढीकै समयमा अवलोकन गर्दा योजना बनाउन सहज हुने भएकाले प्राविधिकसहित अवलोकन गरिएको मेयर कोइरालाको भनाइ थियो । “हामी जनप्रतिनिधिहरूले कार्यभार सम्हालेको एक महिना नबित्दै विपदको सामना गर्नुप¥यो, बाढी र डुबान समस्याका लागि पूर्वतयारी गर्नै पाइन,” मेयर कोइरालाले भने, “अब कुन–कुन ठाउँमा के कारणले डुबान भयो भन्ने बारेमा हामीले जानकारी पाइसकेका छौं त्यसैअनुसार योजना बनाएर काम गर्छौं । आजको भोलि समस्या समाधान नहोला, त्यसका लागि ठूलै बजेट आवश्यक पर्छ । क्रमशः समस्या समाधान गर्दै जान्छौं ।” 

अवलोकनका क्रममा सम्बन्धित वडामा खटिएका इन्जिनियरहरूलाई वडाभित्र डुबानका कारण र समाधानका उपायसहित एक हप्ताभित्र प्रतिवेदन तयार पारेर ल्याउन निर्देशनसमेत दिए । मेयर कोइरालाले पूर्वाधार विकास आयोजनाका प्रमुख इन्जिनियर सुशील श्रेष्ठलाई घिनाघाट पुल र पुष्पलालचोक–विराटचोक सडक निर्माणलाई तीव्रता दिन आग्रह गरे । “इन्जिनियर साब को ठेकेदार छ, ऊसित कुरा गरेर तत्काल निर्माणलाई गति दिनुप¥यो,” उनले भने, “घिनाघाटको पुल भाँचिने अवस्थामा पुगेको छ ।” आवतजावत गर्न जोखिम छ ।” सो अवसरमा १९ नम्बर वडाका अध्यक्ष श्याम घिमिरेले सिघिंया पुल दक्षिणको तटबन्धका कारण पुल जोखिममा परेको बताए । सो तटबन्धका कारण पूर्वतर्फको जमिन काटेर बस्ती नै खोलाले बगाउने अवस्था सिर्जना भएको उनको भनाइ थियो । ५ नम्बर वडाका अध्यक्ष सन्तोष न्यौपानेले नहर र पुराना नाला सफा नगर्दा डुबान समस्या आएको बताए । १५ का वडाध्यक्ष प्रकाश साहले सिक्स लेन सडकका कारण वडाभित्रका त्रिवेणी, पारिजात, भट्टाटोल, चौधरी, पशुपति, बंगाली, रामजानकी टोल पूरै डुबेको जानकारी दिए । “पानीको निकासका लागि सडकबाट क्रसिङ नहुँदा १५ नम्बर वडा पूरै डुब्यो,” वडाध्यक्ष साहले भने, “त्यसका लागि सिक्स लेन सडक काटेर मुनिबाट भए पनि पानीको निकास खोज्नुपर्छ ।” १८ नम्बर वडाका अध्यक्ष जितेन्द्रकुमार साहले एकीकृत भन्सार जाँच चौकी (आइसीपी)को पर्खालका कारण धेरै बस्ती डुबानमा परेको सुनाए । ३ नम्बर वडाका स्थानीयले उदयमार्गमा पानीको निकास नहुँदा डुबान हुने गरेको गुनासो पोखे । उनीहरूले उदयमार्गको पानीको सहज निकासका लागि घोगा पैनीको नालामा लगेर मिसाउन सकिने सुझाव दिए । 

सबै वडाध्यक्ष र स्थानीयको गुनासो सम्बोधन गर्दै मेयर कोइरालाले समाधान खोज्नकै लागि आफू स्थलगत अवलोकनमा आएको प्रस्ट्याए । सुख्खा मौसममा अवलोकन र अध्ययन गर्दा समस्याको पहिचान नहुने उनको भनाइ थियो । “तपाईंहरूले देखिरहनु भएको छ, मसित इन्जिनियर साब पनि आउनु भएको छ, हिजो–अस्ति वर्षा हुँदा पनि धेरै ठाउँ पुगेर हेरेको छु,” उनले भने, “समस्या समाधान गर्नका लागि उपाय खोज्नकै लागि म आएको हुँ ।” 

प्याब्सन विराटनगरका अध्यक्ष मोहन बुढाथोकी नेतृत्वको टोलीले बिहीबार महानगरका मेयर नागेश कोइरालालाई १ लाख रुपैयाँको चेक हस्तान्तरण गरेको छ । विपदको बेला सहयोग गर्नु मानवीय धर्म भएकाले महानगरमार्फत हुने विपद व्यवस्थापनका लागि राहत रकम उपलब्ध गराइएको प्याब्सनका अध्यक्ष बुढाथोकीले बताउनुभयो । प्याब्सन महानगर समितिले सदस्य चिरञ्जीवि तिम्सिनाको संयोजकत्वमा बाढीपीडित सहयोग उपसमिति बनाएको थियो । आफ्ना सदस्य विद्यालयहरुबाट संकलन गरिएको रकम महानगरपालिकामार्फत राहत वितरण गर्ने गरी राहत रकम हस्तान्तरण गरिएको संयोजक तिम्सिनाले जानकारी दिनुभयो । 

एकद्वार प्रणालीमार्फत राहत वितरण गर्दा पारदर्शी र वास्तविक पीडितले पाउने भएकाले महानगरलाई राहत रकम उपलब्ध गराइएको उहाँले प्रस्ट पार्नुभयो । राहत रकम बुभ्mदै मेयर कोइरालाले महानगरको आह्वानलाई आत्मसात गरेर रकम उपलब्ध गराएकोमा प्याब्सनलाई धन्यवाद दिनुभयो । 

प्याब्सनले यसअघि पनि विपदको समयमा खाद्यन्न, लत्ताकपडा वितरण गर्दै आएको छ । मेयर कोइरालालाई अध्यक्ष बुढाथोकी, संयोजक तिम्सिना, सचिव अशोक लामा, कोषाध्यक्ष नन्दलाल मण्डल, सदस्य हिरा थापालगायतले चेक हस्तान्तरण गर्नु भएको थियो । 

सडकदेखि माथिबाट झरेको पहिरोको कारण उक्त राजमार्ग हुदै पश्चिम तर्फ चल्ने सवारी साधन रोकिएपछि सडक आयोजना कार्यालय र नगरपालिकाको २ वटा स्काभेटर प्रयोग गरेर सडकको पहिरो हटाउन शुरु गरेपछि दिउँसो देखि एक तर्फी सवारी साधन संचालनमा आएको मदन भण्डारी राजमार्ग सडक आयोजनाका प्रमुख गोपाल खकुरेलले बताए ।

माथिबाट थप पहिरो खसी रहेको कारण पूर्ण रुपमा पहिरो हटाउन नसकिएको उनले बताए । ‘ पहिरो हटाउन अझै केहि दिन लाग्न सक्छ ।’ उनले भने । वर्षा अझै भैरहेकोले काम गर्न गाह्रो भएको उनले बताए ।

मन्त्री कार्कीले विपद्का वेला हरेक नागरिकको जिम्मेवारी उत्तिकै रहने भएकाले विपद्का बेला श्रोत साधनसहित मानसिक रूपमा तयार जनशक्ति उत्पादन गर्ने उल्लेख गरे । ‘पहिले पहिले पनि बाढी आउँथ्यो, आगलागी हुन्थ्यो तर समाजकै जनशक्ति कसैले त्यो नियन्त्रण हुने हुन्थ्यो । उहाँले भन्नुभयो, अहिले कहीँ विपद् प¥यो भने, मान्छे मोबाइल निकाल्छ फोटो खिच्छ, फेसबुकमा हाल्छ अनि सुरक्षाकर्मी, नेता खोइ ? भन्दै प्रश्न गर्न थाल्छ ।’ 

समाजमा सबै जिम्मेवार भएर काम गर्नुपर्नेमा उहाँको जोड छ । सुनसरीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवले विपद व्यवस्थापनको क्षेत्रमा प्रदेश सरकारले महत्त्वपूर्ण सहयोग गर्दै आइरहेको बताए । विपत्लाई रोक्नका लागि विपत हुनुभन्दा अगाडि हुने विकाश निर्माणका काम गर्दा समेत भू बनोट अनुसार काम गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।

देख्दा यथार्थ जस्तै लाग्ने अभ्यास मन्त्रालयले सुनसरीको वराहक्षेत्र नगरपालिकास्थित चतरामा आयोजना गरेको हो । अभ्यासमा विपद्का बेला हुने घटनालाई अभ्यासमार्फत चित्रण गर्दै उद्धारको काम गरेका थिए । कार्यक्रममा वराहक्षेत्र नगरपालिकाका मेयर रमेश कार्की सहित तिन वटै सुरक्षा निकायका प्रतिनिधिहरूको सहभागिता रहेको थियो ।

प्राविधिक तथा व्यवसायीक शिक्षा आजको आवश्यकता , सीप सिकौ, स्वावलम्बी वनौ स्थानीय स्तरमानै स्वरोजगारको सृजना गरौ भन्ने मूल नाराका साथ बुधबार एक कार्यक्रमका वीच तालिमको समापन गरिएको थियो । वैशाख २० गतेदेखि आषाढ १५ सम्म सञ्चालन भएको तालिम ३ सय ९० घण्टा वा ६५ दिन समय अवधिको रहेको तालिम प्रशिक्षक एवं प्राविधि धार वालिविज्ञानका संयोजक अमित चौधरीले जानकारी दिनुभयो । तालिम पछि आफुले सिकेका सिपलाई उद्यमशिलतामा परिणत गर्नुपर्ने प्रशिक्षक चौधरीले वताउनु भयो । तालिममा दलित, जनजाती, आदीवासी, विदेशवाट फर्केर घरमै बसेका,  पिछडीएको वर्ग आदीवाट छनौट भएका २० जना महिलाहरु सहभागी रहेको जनाएको छ । 

सिटिइभिटि  प्रदेश नं. १ को आर्थिक सहयोगमा सञ्चालन भएको ६५ दिने निःशुल्क च्याउ उत्पादन तालिम सहभागी किर्षक सोमादेवी अधिकारीले तालिममा सिकेको सीप च्याउ उत्पादन व्यवसायमा वदल्ने वताउनुभयो । तालिममा सिताक,े गाब्रे र कन्या च्याउ उत्पादन, उत्पादनको लागि आवशयक तयारी लगायतको सीप सिकेको समेत कृषक अधिकारीले वताउनुभयो । कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि एवं चैनपुर नगरपालिका वडा नं. ३ का वडाध्यक्ष बलबहादुर अधिकारीले तालिम सँगै व्यवसायीक रुपमा च्याउ उत्पादन गर्न सके आर्थिक समृद्धिमा टेवा पुग्ने वताउनुभयो । 

वालविकास (इसिडी) देखि कक्षा १२ सम्म पढाई भइरहेको विद्यालयमा साधारण धार र व्यवसायीक तथा प्रविधिक धार बालिविज्ञान दुवैमा हाल ६ सय ६३ विद्यार्थी हररु अध्ययनरत रहेको छ । बालिविज्ञान तर्फ कक्षा ९ मा ४४, कक्षा १० मा ३४ र कक्षा ११ मा ३४ जना १ सय १२ जना अध्ययनरत रहेको विद्यालयका प्रअ अमृतबहादुर कार्कीले वताउनुभयो । विद्यालयमा सञ्चालन भइरहेको व्यवसायीक तथा प्राविधिक धार बालि विज्ञानले चैनपुर नगरपालिकाको “कृषि पर्यटन र व्यापारः सुरक्षित समृद्ध नगरको आधार भन्ने नारालाई केही हद सम्म पुरा गर्न टेवा पुग्ने प्रअ कार्कीले वताउनुभयो ।  बालिविज्ञान अध्ययनको लागि संखुवासभाबाट धेरै टाढाको जिल्ला भरतपुर चितवन  सम्म धाउनुपर्ने समस्या समाधान गर्न विद्यालयले प्रविधिक धार सञ्चालन गरेपछि सहजता भएको प्रअ कार्कीले स्मरण गराउनुहुँदै तरकारी तथा च्याउखेतीको लागि पिल्ड, वालिविज्ञान प्रयोगशाला, विज्ञान प्रयोगशाला, कम्पयुटर ल्याव, सभाहल लगायत विद्यालयको आवश्यक पूर्वाधार तयार गर्दै लैजाने समेत प्रअ कार्कीले वताउनुभयो । विद्यालय व्यवस्थापन समितिका सदस्य ज्ञान बहादुर कार्की,े बालिविज्ञान प्रशिक्षक अभिशेक पुडाशैनी, अभिभावक पासाङ शेर्पा लगायतले शुभकामना मन्तव्य दिनुभएको थियो ।

बिराटनगर  २०७९ असार १६ गते । रातो तारा डट कम, बिहीबार हालै आएको अविरल वर्षाका कारण मोरङ जिल्लाका विभिन्न स्थानमा प्रभावित हुन पुगेका सर्वसाधारण एवं बाढी पीडितहरुका लागि जिल्ला प्रशासन कार्यालय मोरङबाट मार्फत वितरण गर्न मोरंग व्यापार संघ र उद्योग संगठन मोरङको तर्फबाट राहत सामग्रीहरु, चाउचाउ ३५ कार्टुन, विस्कुट ११ कार्टुन, भुजा १०० बोरा, चिउरा २० बोरा र पानी ३५ कार्टुन उपलब्ध गराईएको   छ ।

संघका अध्यक्ष श्री नवीन रिजालज्यू र उद्योग संगठन मोरङका उपाध्यक्ष श्री नन्द किशोर राठीज्यूले संघका निवर्तमान अध्यक्ष श्री प्रकाश मून्दडज्यू र का.का.सदस्य श्री गोपाल अग्रवालज्यू लगायतको उपस्थितिमा जिल्ला प्रशासन कार्यालय मोरङका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी श्री महेशराज तिम्सिनाज्यूलाई उक्त राहत सामग्रीहरु हस्तान्तरण गर्नुभएको 

थियो ।

२०७९ असार १६ गते, बिहीबार ।

गीतको निकै आकर्षक भिडियो बनेको छ । भिडियोमा खुमन अधिकारी, अञ्जली अधिकारी, अभिषेक खड्का लगायतको अभिनय छ । थुप्रै कोरस प्रयोग गरेर बनाइएको भिडियोको निर्देशन गायत्री थापाले गरेकी हुन् । तडक भडन नगरी निकै  जेरी भण्डारीको छायांकन रहेको भिडियोका सम्पादन नविन घर्तिमगरले गरेका हुन् ।

लोक, आधुनिक लगायत थुप्रै गीतमा शब्द तथा स्वर भन्दै आएकी गायिका गायत्री पछिल्लो समय म्युजिक भिडियो निर्देशनमा पनि देखिदै आएकी छन् ।

‘थरी थरी भोले’ गीत निर्देशक गायिकाले आफ्नै शिवर्दन फिल्मस्बाट निर्माण तथा सार्वजनिक गरेकी हुन् । गीत तथा भिडियो निकै राम्रो बनेकोले दर्शक श्रोताको मनपराउने निर्देशक गायत्रीले बताइन् । 

पोखरा पर्यटन परिषद्को आयोजनामा पोखरामा १७ औं असारे महोत्सव अर्थात् धान दिवस मनाइएको छ।पोखरा महानगरपालिका – २५ हेमजा माईस्थान स्थित १० रोपनी क्षेत्रफलमा रोपाइँ महोत्सव मनाइएको हो। महोत्सवमा स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकको उल्लेख्य सहभागिता रहेको थियो।

महोत्सवमा रसी तान्ने, घैंटो फुटाउने, दौड, हिलोमा माछा समात्ने लगायतका प्रतियोगिता संचालन गरिएको थियो। सहभागी पर्यटकहरु अत्यन्त  खुशिका साथ नेपालीहरुसँगै हिलो छ्यापाछ्याप गरिरहेका देखिन्थे ।

खेती योग्य जमिनको संरक्षण, कृषिलाई व्यावसायीकरण गर्दै कृषकलाई आफ्नो पेशाप्रति अभिप्रेरित गर्ने र नेपाल सबै मौसममा भ्रमण गर्न उपयुक्त छ भन्ने सन्देश दिन महोत्सवलाई निरन्तरता दिइएको पोखरा पर्यटन परिषद्का अध्यक्ष एवम् रोपाइँ महोत्सवका संयोजक गोपी भट्राइले बताए।

महोत्सवमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी जयनारायण शर्मा, पोखरा महानगरकी उपप्रमुख मन्जुदेवी गुरुङ लगायतको उपस्थित रहेको थियो। हामी रोपाइ महोत्सवमा गएर त्इहाको स्थलगत रीपोर्ट लिएर तपाइहरु माझमा ल्याएका छौ हेर्नुहोस कस्तो रहयो त रोपाइ महोत्सव

त्यस्तै नारी विकास संघकी अध्यक्ष सीता शर्माले हाल संघले ४० परिवारलाई आश्रय दिएको जानकारी दिइन् । उनले सबैको सहकार्य र एकता बिना विपदको साधना गर्न नसकिने बताइन् । ओरेककी गोमा भण्डारीले सुत्केरी र गर्भवतीहरुको सुरक्षा, आवास र परामर्श दिन तयार रहेको प्रतिबद्धता जनाइन् । एन–प्याब्सनका अध्यक्ष पराग ढुंगानाले विस्थापितलाई राख्नका लागि स्थान अभाव भए आफ्ना विद्यालयहरु उपलब्ध गराउन तयार रहेको बताए । 

छलफलमा मेयर नागेश कोइरालाले महानगरको एक्लो प्रयासले मात्रै विपदको सामना गर्न नसक्ने भएकाले निजी क्षेत्र, गैरसरकारी संघसंस्थाको सहयोग आवश्यक रहेको उल्लेख    गरे । छलफलमा विपद व्यवस्थापन महाशाखा प्रमुख राजेन्द्र प्रधान, शैक्षिक महाशाखा प्रमुख दुर्गाप्रसाद खतिवडा, सामान्य प्रशासन महाशाखा प्रमुख अर्जुन थपलिया, महानगर प्रहरीका प्रमुख राजन पौडेललगायतले बाढी र डुबानबाट पीडितको उद्धार, राहत वितरण, विस्थापितको अवस्थालगायतका विषयमा जानकारी गराएका थिए । महानगर क्षेत्रभित्र हाल ३ सय परिवार तत्कालका लागि पूर्ण रुपमा विस्थापित भएका  छन् । 

विराटनगर महानगरपालिकाको कृषि तथा सहकारी शाखाको आयोजनामा भएको कार्यक्रममा मेयर नागेश कोइराला, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत उमेश बस्नेतलगायत सहभागी भएका थिए । रोपाहारसँगै मेयर कोइरालाले पनि धान रोपे । सो अवसरमा शुभकामना दिँदै मेयर कोइरालाले डुबान र बाढीले महानगरका विभिन्न क्षेत्र ग्रस्त हुँदाहुँदै पनि आफू कृषकहरूलाई हौसला प्रदान गर्न उपस्थित भको प्रस्ट्याए । “महानगरका विभिन्न स्थान डुबानमा परेको छ, ती क्षेत्रको निरीक्षणमा जानुछ । उद्धार र राहत वितरणलाई चुस्तदुरुस्त बनाउनुछ,” मेयर कोइरालाले भने, “तर यहाँ म तपाईंहरूलाई हौसला प्रदान गर्न उपस्थित भएको हुँ ।” 

उनले कृषि उत्पादन बढाउनुपर्नेमा जोड दिए । कोइरालाले जग्गाको खण्डीकरणका कारण कृषि उत्पादन घट्दै गएको बताए । मेयर कोइरालाले कृषि उत्पादन घट्दा मुलुकको अर्थतन्त्र आयातमुखी बन्दै गएको चर्चा गरे । मेयर कोइरालाले भने, “हाम्रा जमिनहरू बाँझै बसेका छन्, फलतः हामी आफ्नै कौसी र करेसाबारीमा उत्पादन गर्न सक्ने धनिया र खोर्सानीमा समेत भरनिर्भर भइसकेका छौं ।” कृषिमा आत्मनिर्भर नभएसम्म मुलुकको अर्थतन्त्र बलियो हुन नसक्ने उनको भनाइ थियो । मेयर कोइरालाले अविरल वर्षाका कारण कृषि क्षेत्रमा ठूलो क्षति भएको बताए । 

त्यस्तै प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत उमेश बस्नेतले महानगर क्षेत्रभित्र पनि थुप्रै खोतीयोग्य जमिन रहेको बताए । बस्नेतले खेतीयोग्य जमिन बाँझै छाड्ने प्रवृत्तिलाई निरुत्साहित गर्नुपर्नेमा जोड दिए । “खेतीयोग्य जमिन बाँझै छाड्ने प्रवृत्तिको अन्त्यका लागि महानगर गम्भीर छ,” बस्नेतले भने, “आवास, औद्योगिक र कृषियोग्य जमिनको वर्गीकरण नभएसम्म यो समस्याको अन्त्य हुँदैन ।” कार्यक्रममा महानगरका कर्मचारी, नगर प्रहरी, कृषकलगायतको सहभागिता रहेको थियो । 

विराटनगर, १५ असार । रातो तारा डट कम,प्रदेश नं. १ बाट सरुवा हुनुभएका प्रमुख सचिव डा. रामप्रसाद घिमिरेको आज बिदाइ कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । प्रदेश नंं. १ मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयमा सम्पन्न कार्यक्रममा मुख्यमन्त्री राजेन्द्रकुमार राईले सचिव घिमिरेको बिदाइ गर्नुभएको हो ।

यस्तै, बिदाइ हुनुभएका सचिव घिमिरेले प्रदेश नं. १ मा कार्यरत रहँदा आफूले सबै क्षेत्रबाट सहयोग पाएको बताउनुभयो । उहाँले निजामती प्रशासन सँधै सेवा प्रवाहमा केन्द्रित हुनुपर्ने उल्लेख गर्नुभयो ।

सचिव घिमिरे प्रदेश नं. १ बाट सरुवा भई प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय जानुभएको छ । उहाँको बिदाइ कार्यक्रममा मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयका सचिवहरू, कर्मचारी, मुख्यमन्त्रीका सल्लाहकारहरूलगायतको उपस्थिति रहेको थियो । 

कार्यक्रममा जिल्ला समन्वय समिति संखुवासभाका उप प्रमुख वविता खत्रीले आधा आकाश ढाक्ने नारीले पुरुषले जतिकै काम गर्न सक्छ भन्ने उदाहरण दिनुहुँदै अधिवेशनले अझ सशक्त रुपमा अघि बढ्न सक्ने समिति चयन होस भन्ने शुभकामना दिनुभएको थियो ।

संस्थाको सचिव नमिता काफ्लेले ३ लाख ५८ हजार १ सय ३२ रुपया आम्दानी मध्ये २ लाख ६७ हजार ४ सय ५८ खर्च भई ८० हजार ६ सय ७४ रुपैया मौजदात रहेको आर्थिक गतिविधि विवरण पेश गर्नुभएको थियो । कार्यक्रममा शुभकामना मन्तव्य दिने क्रकममा चैनपुर नगरपालिका वडा नं. ५ का वडाध्यक्ष कालीबहादुर लिम्बूले नेपालको सविधान र कानुमा समेत आफ्नो हक अधिकारको विषयमा अध्ययन गरेर अझ अघि बढ्न सुझाव दिनुभयो । त्यसैगरी सञ्चारकर्मी पदम बहादुर अधिकारीले संस्थाले समाज रुपान्तरणमा थप सहयोग पु¥याएकोमा खुःशी व्यक्त गर्नुभयो । नेपाली काँग्रेस जिल्ला सम्पादन सदस्य ज्ञानबहादुर कार्कीले महिला हक अधिकारको सदुपयोग गर्दै समाजमा रहेका विकृती विसँगती हटाउउँदै समाज विकासमा अघि बढ्न आग्रह गर्नुभयो । यसैगरी कार्यक्रममा चैनपर नगरपालिका वडा नं. ३ का वडाध्यक्ष बलबहादुर अधिकारी, नेकपा एमाले पार्टी पार्टी प्रतिनिधि एवं चैनपुर नगरपालिका  पूर्व नगरप्रमुख भरत कुमार खत्री  शारदा मावि पोखरीका प्रअ अमृतबहादुर कार्की लगायतले शुभकामना मन्तव्य दिनुभएको थियो ।  

संस्थाको बन्दसत्रले बुधबार अवेर सम्म संस्थाको पदाधिकारीको चयन हुन नसकेको पूर्व सचिव नमिता काफ्लेले जानकारी दिनुभयो । 

गाईघाट बजारलाई सुरक्षित राख्नको लागि चार दशक अघि बरुवा खोलामा तटबन्ध निर्माण गरिएको थियो । खोलामा आउने बाढीले वर्षेनी बाधलाई क्षति पु¥याउँदै आएको छ । बजारदेखि झण्डै ५ सय मिटर उत्तर–पूर्वमा रहेको खोलाको पूर्व–पश्चिम बसपार्क, साकेलाथान र बृक्षारोपण पूर्व तर्फको  केही खण्डमा दुई दिनको अविरल वर्षाले गर्दा आएको बाढीले तिब्र कटान गर्न थालेपछि बजार क्षेत्रमा समेत जोखिम बढेको छ ।

त्रियुगा नगरपालिकाका मेयर बसन्त बस्नेत, प्रमुख जिल्ला अधिकारी विरेन्द्र यादब सहितको टोलीले बुधबार कटान क्षेत्रको अवलोकन गरेकाछन् । मेयर बस्नेतले तत्काल रोकथामको लागि काम थाल्ने व्यावस्था मिलाएको बताए । ‘ बाढीले केही स्थानमा कटान गरेको रहेछ । बजार क्षेत्रमा बाढी पसेर क्षती नहोस भन्नको लागि तत्काल कटान रोक्न काम शुरु गरेका छौ । ’ उनले भने ।

जुट बोरा, तारजालीको व्यावस्था मिलाएर कटान गरेको ठाउँमा मर्मत संभारको लागि प्राविधिक सहितको टोली परिचालन गरि सकेको उनले बताए ।

भारी वर्षाको लागि मदन–भण्डारी राजमार्गमा बुधबार सवारी आवगमन पूर्ण रुपमा बन्द रह्यो । राजमार्गको केही ठाउँमा पुल निर्माणको काम नसकिएकोले नदीमा आएको बाढीले सवारी साधन संचालनमा अवरोध पु¥याएको हो ।

उनिहरूलाई उद्धार गरेर सुरक्षित स्थानमा राखिएको विराटनगर महानगरपालिकाले जानकारी गराएको छ । अहिले काठमाण्डौमा समुदाय भित्रैबाट हेजा फैलिएको प्रमाणित भएको छ भने बिराटनगर क्षेत्र भित्र पनि महानगरपालिकाले बेलैमा चासो नदेखाए हैजा झाडापखाला फैलने सम्भावना रहेको छ ।  बिराटनगगर बिमानस्थल पनि डुवानमा परेकाले यहाबाट हुने हवाइयातायत पनि अवरुद् भएको छ ।

दीर्घकालिन विकासको सोच राखि पानीको उचित निकास बेलैमा गरेको गरेको भए यस्तो विपद् सिर्जित नहुने वडा नंं ४ का वडाअध्यक्ष कैलाश बस्नेतले बताउनुभयो । अव्यवस्थित बसोबास,नक्सामा भएका पुराना बिर्ता पैनी मासिनु नै मुख्य कारण रहेको उहाँ बताउनुहुन्छ । पुराना कुलापैनीलाई संरक्षण गर्दै आगामी विकास योजनामा लागे मात्र भावी पुस्तालाई समेत राहत पुग्ने र यसमा नगरपालिकाले दिर्घकालिन सोचका साथ लाग्न जरुरी रहेको उहाँको भनाई छ । त्यस्तै यसको दिर्घकालिन समस्या समाधानको लागि वडाको मात्र बजेट पर्याप्त नहुने हुँदा नगरपालिका, प्रदेश र केन्द्र सरकार समेत लाग्नु पर्नेमा जोड दिनुभयो । आफ्नो डुबान क्षेत्रको निकास गर्ने क्रममा सो सञ्चारकर्मीहरुलाई जानकारी गराउनुभएको थियो । 

त्यसैगरी सोमबार देखी परेको अविरल वर्षापछि आएको गछिया खोलाको बाढीले बगाउँदा सुन्दरहरैँचामा १ जनाको मृत्यु समेत भएको छ । भने कयौँ घरहरू डुबानमा परेका छन् । वर्षाका कारण नगरका दक्षिणी तर्फका भागहरू बढी प्रभावित भएका छन्् । त्यस्तै केही सडकहरुमा समेत क्षति पुगेको छ ।

स्थानीय सरकार भनेको जनताको घरदैलोको सरकार हो त्यसैले यस्ता आइपर्ने विपद्लाई कसरी दिर्घकालिन समाधान गर्न सकिन्छ ? यस तर्फ बेलैमा सरोकारवालाहरुको ध्यान जान जरुरी देखिएको छ ।

महानगर प्रमुख नागेश कोइरालाको अध्यक्षतामा मंगलबार साँझ बसेको बैठकले अविरल वर्षाका कारण बाढी र डुबानको जोखिम बढ्दै गएकाले असार १५ देखि १७ गतेसम्म सामुदायिक र निजी विद्यालय बन्द गर्ने निर्णय गरेको हो । प्रमुख कोइराला, उपप्रमुख शिल्पा निराला कार्की, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत उमेश बस्नेतसहित १९ वटै वडाका वडाध्यक्षहरूको उपस्थितिमा बसेको बैठकले बर्खे विदामा कटौती गर्ने गरी तीन दिन विद्यालयहरू बन्द गर्ने निर्णय गरिएको महानगरको शैक्षिक प्रशासन महाशाखा प्रमुख दुर्गाप्रसाद खतिवडाले जानकारी दिए । 

त्यस्तै अविरल वर्षाका कारण महानगरका विभिन्न क्षेत्रहरू डुबानमा परेको र डुबानको प्रकोप अझ बढ्ने सम्भावना रहेकाले आमनागरिकको सुरक्षाका लागि सामुदायिक, संस्थागत र परम्परागत विद्यालयहरूसहित सामुदायिक भवनहरूलाई आवासका लागि व्यवस्थापन गर्ने निर्णय पनि बैठकले गरेको   छ । महानगरको विपद व्यवस्थापन महाशाखा प्रमुख राजेन्द्र प्रधानका अनुसार बैठकले वडास्तरमा वडाध्यक्षहरूसँग समन्वय गरी डुबान खोल्ने व्यवस्था मिलाउने निर्णयसमेत गरेको छ । 

सन् २०३० सम्म उच्च तथा मध्यमस्तरको खानेपानी ९० प्रतिशत जनताको पहुँचमा पु¥याउने नेपाल सरकारको लक्ष्य रहेको छ । सोही लक्ष्य परिपूर्तिका लागि परियोजनाले नेपालका ६ वटा सहरमा काम गरिरहेको छ । खानेपानी तथा ढल व्यवस्थापन विभागका प्रोजेक्ट डाइरेक्टर बालमुकुन्द श्रेष्ठले हाल विराटनगरसहित भरतपुर, वीरगञ्ज, हेटौडा, जनकपुर र धरानको खानेपानी समस्या समाधानका लागि डीपीआर तयार गरिरहेको जानकारी दिए । हाल नेपालमा उच्च तथा मध्यमस्तरको खानेपानी २५ प्रतिशत जनताले मात्रै प्राप्त गरेको उनको भनाइ छ । त्यस्तै उनले सन् २०३० सम्म फोहोर पानीलाई प्रशोधन गरी नदीमा व्यवस्थापन गर्ने कार्यलाई ५० प्रतिशत पु¥याउने लक्ष्य राखिएको बताए । उनका अनुसार हाल ३ प्रतिशत मात्रै फोहोर पानीलाई प्रशोधन गरी खोलामा व्यवस्थापन गरिएको छ ।  डीपीआर तयार गरेर परियोजनाले नेपाल सरकारलाई बुझाउनेछ । 

छलफलमा महानगर प्रमुख नागेश कोइरालाले विराटनगरको खानेपानीलाई व्यवस्थित गर्न जाइकासित सम्झौता भइसकेको जानकारी दिए । उनले जाइकाले नसमेटेको क्षेत्रमा काम गर्न परियोजनालाई आग्रह गरे । छलफलमा महानगरकी उपप्रमुख शिल्पा निराला कार्की, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत उमेश बस्नेत, सामाजिक महाशाखाका प्रमुख पुनम दाहाल, भारतीय सरकारी कम्पनी वाक कोस लिमिटेडका टिम लिटर राजीवकुमार शर्मा, समाजशास्त्री प्रकाशभक्त श्रेष्ठलगायतको उपस्थिति रहेको थियो । 

शिव भट्टराई भोजपुरे  मोरङ। रातो तारा डट कम,अविरल वर्षासंगै आउने बाढी र डुबानको समस्याबाट आइपर्ने विपद्का घटनालाई मध्यनजर गर्दै सुन्दरहरैँचा नगरपालिका विपद् व्यवस्थापनको पूर्व तयारीमा जुटेको छ । 

मंगलबार नगर कार्यपालिकाको आकस्मिक बैठक बसि विपद्मा जुट्न आवह्न गरेको हो । नगरप्रमुख केदारप्रसाद गुरागाईले बताएअनुसार जनप्रतिनिधि, सुरक्षा संयन्त्रहरुलाई उच्च सतर्कताका साथ राहत र विपद्मा खट्न आह्वान गरिएको छ । वडालाई समेत जिम्मेवार दिएर राहत र उद्धारमा तयारी रहन भनिएको छ । त्यस्तै उच्च जोखिम हुने स्थानका नागरिकहरुलाई सतर्क रहन समेत अनुरोध गरिएको छ भने आवश्यकतापरे पुर्नवासको लागि सुरक्षित स्थानमा स्तान्तरण गरिने समेत नगरप्रमुख गुरागाईले बताउनुभयो । यसैबीच बाढीसँगै आएको गछिया खोलाले बगाएर मृत्यु भएका रामबहादुर बिश्वकर्माको मृत्युप्रति नगरपालिकाले श्रद्धाञ्जली अपर्ण गरेको छ ।

विराटनगर । रातो तारा डट कम,अविरल वर्षाका कारण उत्पन्न हुने बाढी र डुबानको जोखिम न्यूनीकरण, राहत र उद्धारका लागि विराटनगर महानगरपालिकाले विपद व्यवस्थापन (बाढी) रेस्पोन्स टिम बनाएको छ । 

महानगर प्रमुख नागेश कोइराला, उपप्रमुख शिल्पा निराला कार्की र प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत उमेश बस्नेतको उपस्थितिमा मंगलबार बसेको आकस्मिक बैठकले महानगरवासीको जिउधनको रक्षाका लागि रेस्पोन्स टिम बनाएको हो । सो टिमले उद्धारसँगै राहत वितरण, विस्थापितको व्यवस्थापनलगायतको कार्य गर्नेछ । विपद व्यवस्थापन महाशाखा प्रमुख राजेन्द्र प्रधानको संयोजकत्वमा सहकार्य समन्वय समिति गठन गरिएको छ । समितिको सहसंयोजकमा सामाजिक महाशाखा प्रमुख पुनम दाहाल रहनु भएको छ । 

त्यस्तै खाद्य व्यवस्थापनमा रामहरि कोइराला, बसोबास (सेल्टर) व्यवस्थापनमा दुर्गाप्रसाद खतिवडा, सुरक्षा व्यवस्थापनमा राजन पौडेल, स्वास्थ्य, पोषण, औषधि तथा स्वच्छतामा रमेश कार्की, सरसफाई, विपद व्यवस्थापनमा हीरा यादव, पूर्वाधार व्यवस्थापनमा गोपाल पोखरेल, प्रशासनिक व्यवस्थापनमा अर्जुन थपलिया र सञ्चार व्यवस्थापनमा मीनुकमार नवोदित रहनु भएको छ । 

बैठकमा महानगर प्रमुख नागेश कोइरालाले महानगरवासीको जिउधनको रक्षाका लागि जिम्मेवारीपूर्वक लाग्न निर्देशन दिनुभयो । उहाँले जोखिमयुक्त क्षेत्रमा बसोबास गर्ने नागरिकलाई सुक्षित स्थानमा सार्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । उपप्रमुख शिल्पा निराला कार्कीले बाढी र डुबानबाट विस्थापितहरुको व्यवस्थापनमा महानगर लागिपर्ने बताउनु भयो । उहाँले स्थानीय संघसंस्थासित सहकार्य गरेर विपदको सामना गर्नुपर्ने औंल्याउनुभयो । प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत उमेश बस्नेतले जोखिमयुक्त बस्तीको पहिचान भइसकेकाले उनीहरुलाई सुरक्षित स्थानमा सर्न आग्रह गरिसकेको बताउनुभयो । बस्नेतले विस्थापितहरुलाई विद्यालय र सामुदायिक भवनमा राखिने उल्लेख गर्नुभयो । 

आज दिउँसो देशभर सामान्यदेखि पूर्ण बदली रहनेछ । देशका धेरै स्थानमा हल्कादेखि मध्यम वर्षाको सम्भावना रहेको छ । प्रदेश–१, मधेस प्रदेश, वाग्मती प्रदेश,गण्डकी प्रदेश, लुम्बिनी प्रदेशका थोरै र सुदूरपश्चिम प्रदेशका एकदुई स्थानमा भारी वर्षाको सम्भावना रहेको जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जनाएको छ ।

आज राति देशका धेरै स्थानमा हल्कादेखि मध्यम वर्षाको सम्भावना रहेको छ । प्रदेश–१, मधेस प्रदेश, वाग्मती प्रदेश, गण्डकी प्रदेश र लुम्बिनी प्रदेशका थोरै स्थानमा भारी तथा एकदुई स्थानमा धेरै भारी वर्षाको पनि सम्भावना रहेको विभागले जनाएको छ । कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका एकदुई स्थानमा भारी वर्षाको सम्भावना रहेको छ ।

भारी वर्षाको सम्भावना रहेका क्षेत्रमा भू–क्षय, पहिरो तथा गेग्रान बहावको जोखिम रहेको छ । नदी, नाला तथा खहरे खोलाहरूमा पानीको सतह बढ्न सक्ने तथा यातायात क्षेत्रसमेत प्रभावित हुन सक्ने भएकाले आवश्यक सतर्कता अपनाउन विभागले आग्रह गरेको छ ।

विराटनगर विमानस्थल क्षेत्रीय स्तरको बनाउन बजेट बिनियोजन नगरिएको र स्थानियको मुआब्जा पनि विरतण नगरिएको कारण स्थानियले सडक आन्दोलन गरिरहेको जानकारी अर्यालले प्रधानमन्त्रीलाई गराएका थिए । पूर्व मेयर पराजुलीले विराटनगर विमानस्थलको ठेक्का लागि सकेको टर्मिनल भवनको ठेक्का रद्द गरेर विराटनरको विकासलाई पछि धकेल्ने काम भएको प्रधानमन्त्रीलाई बताए । 

आधा घण्टा धैर्य पूर्वक विराटनगरका समस्या सुनेका प्रधानमन्त्रीलाई विराटनरको रिङ रोड सिलान्यास भएको ४० बर्ष पुग्दा पनि नबनेको, विराटनगरको ढुवानको समस्या समाधान नभएको, प्रर्दशनी स्थल नबनेको, ६ सय विगा जमिन भएर पनि अमडुवामा स्पेशल इकोनोमिक जोन बन्न नसकेको लगायतका माग पराजुलीले राखेका थिए । 

अमृत अर्यालका अनुसार प्रधानमन्त्रीले विराटनगरको विकासका लागि आफु लाग्ने आवश्वास दिएको बताए । प्रधानमन्त्रीले विराटनगर विमानस्थल पीडितको समस्या नयाँ नागरिक उड्ययन मन्त्री आएपछि आफुले तत्काल जग्गा फुक्का गरिदिन भन्ने र पछि बजेटको व्यवास्था भएपछि विराटनगर विमानस्थललाई क्षेत्रीय स्तरको बनाउन काम अघि बढाउने बताए । 

प्रधानमन्त्रीसंगको साक्षात्कारमा अर्याल र पराजुलीसंगै विराटनगरबाट भेषराज पोखरेल, ज्ञानबहादुर खड्का,  प्रदिप भगत सहभागि थिए । 

‘काठमाण्डौंमा बस्ने मानिसको विकासप्रतिको आकांक्षा र विराटनगरमा बस्नेको विकासप्रतिको आकांक्षा फरक छ । उहाँले भन्नुभयो, कसैलाई विहान बेलुका कसरी हातमुख जोड्ने भन्ने छ त कसैलाई सम्पत्तिको सुरक्षा कसरी गर्ने भन्ने छ । त्यस कारण हुँदा खानेलाई हुने खाने बनाउने र हुनेखानेको सम्पत्तिको सुरक्षा कसरी गर्ने भन्ने योजनासाथ जानुपर्छ ।’

छलफल गोष्ठीले मात्रै लक्ष पुरा गर्न नसकिने उल्लेख गर्दै छलफलबाट निस्केको निष्कर्षलाई व्यवहारमा लागु गरेर कार्यान्वयन गर्नुपर्नेमा मन्त्री कार्कीले जोड दिनुभयो । ‘एउटा मात्र कुरालाई फोकस गरेर योजना बनायौँ भने त्यो सम्भव छैन । उहाँले भन्नुभयो, विभिन्न अध्ययन अनुसन्धानका साथ २०२३ देखी सुरु हुने संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय दिगो विकास कार्यक्रमलाई फलदायी बनाउनुहोस् ।’ 

नेपालमा संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय समन्वयका लागि अल्पकालीन र मध्यकालीन प्राथमिकतामाथि छलफल तथा परामर्श गरी रणनीतिक साझेदारीलाई थप सुदृढीकरण गर्ने उद्देश्यका साथ कार्यक्रमको आयोजना गरिएको आयोजकले बताएको छ । परामर्श कार्यक्रममा सहभागीले सन २०२३ बाट सुरु हुने कार्यक्रममा भौतिक, आर्थिक, सामाजिक सबै क्षेत्र समेटेर दिगो विकाशको ढाँचा तयार पाइनुपर्नेमा जोड दिएका छन् । 

कार्यक्रममा प्रदेश योजना आयोगका उपाध्यक्ष डा.पूर्णकुमार लोक्सम, सदस्यहरू, मुख्यसचिव लगायत सरोकारवाला निकायका प्रतिनिधिको सहभागिता रहेको थियो ।

२ वर्ष अघि ८ वटा सहकारी मर्ज भएर बनेको मोरङको सुन्दरहरैंचा नगरपालिकामा रहेको कनकलक्ष्मी बचत तथा ऋण सहकारी संस्थामा बचतकर्ताको बचत रकम हिनामिना भएको छ । झण्डै ३१ लाख रुपैयाँ हिनामिना भएको पाइएको संस्थाले जनाएको छ ।

संस्थाको सेवा केन्द्र गोठगाउँमा कार्यरत कर्मचारी विवेक खवासले संस्थालाई थाहा नदिई सदस्यको कीर्ते हस्ताक्षर गरी बचत रकम झिक्ने गरेका थिए । त्यस क्रममा उनले संस्थामा नियमित रुपमा कारोबार गर्न नआउने व्यक्तिको खाताको प्रयोग गर्ने गरेका थिए । चिनजानका व्यक्तिले रेमिट्यान्सबाट पठाएको पैसा निकालेर खातामा राख्न अह्राउँदा उनले सो पैसा आफैँ लग्ने गरेको पाइएको संस्थाले जनाएको छ । संस्थाको सफ्टवेयरबाट रसिद काटिए पनि सो रसिद सफ्टवेयरबाट हटाउने (रिजेक्ट गर्ने) जस्ता कार्य गर्दै आएकोे पाइएको संस्थाका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत शेखर भट्टराईले बताए । शुक्रबार पैसा गणना गर्दा पूरा रकम नभएपछि सम्बन्धित कर्मचारीलाई सोधपुछ गर्दा हिनामिना भएको पाइएको संस्थाले जनाएको छ ।

रकम हिनामिना भएको पाइएपछि प्रहरी चौकी गछियामा लगेर १ दिन राखी सोधपुछ गर्दा तथा हिसाब हेर्दा करीब ३१ लाख बराबरको रकम हिनामिना गरेको पाइएको सञ्चालक समिति अध्यक्ष अर्जुनराज अधिकारीले बताए ।

त्यसपछि वडा नम्बर ७ का वडाध्यक्ष भुवनसिंह आले मगर र वडा नम्बर ३ का वडाध्यक्ष विदुर ढुंगानासहित संस्थाका प्रतिनिधि बसेर कर्मचारीले हिनामिना गरेको रकम असुल उपर गर्ने गरी लिखित कागज भएको अध्यक्ष अधिकारीले बताए ।

अधिकारीका अनुसार ती कर्मचारीले ९ लाख ९५ हजार रुपैयाँको चेक संस्थालाई दिएका छन् । बाँकी २१ लाख रुपैयाँ भदौ १० गतेसम्ममा तिर्ने शर्तमा उनलाई छाडिएको छ ।

अधिकारीका अनुसार हिनामिना गर्ने व्यक्ति आर्थिक अवस्था कमजोर भएका व्यक्ति भएका हुनाले उनले सो रकम कतै लगानीमा लगाएको होला भन्ने केही शेयर सदस्यले बताएपछि २ महिनाको समय दिइएको हो । संस्थाका सदस्यलाई मार पर्ने गरी गरिएको यो बदमासीमाथि थप छानबिन गरी कारवाही हुने संस्थाका अध्यक्ष अधिकारी बताउँछन् । अध्यक्ष अधिकारीले संस्थाले नगरपालिका तथा प्रदेश रजिष्टार कार्यालयलाई घटनाको विषयमा जानकारी गराइसकेको बताए ।रकम हिनामिना गर्ने कर्मचारी गोठगाउँमा रहेको सेवा केन्द्रको काउन्टरमा बस्ने गरेका थिए । केन्द्रका प्रमुख बिदामा बस्दा सेवालाई सहज होस् भनेर उनलाई एड्मिन आइडी दिइने गरेको थियो । सोही क्रममा उनले सो आइडीको दुरुपयोग गरी हिसाब हिनामिना गर्ने गरेको पाइएको संस्थाले जनाएको छ ।

सो संस्थाका ६ वटा सेवा केन्द्रहरु रहेका छन् । ती सेवा केन्द्रमार्फत् झण्डै ८ हजार शेयर सदस्य र बचतकर्ताको रकम सङ्कलन हुने गरेको छ ।

संस्थाका शेयर सदस्यले रकम हिनामिना गर्ने कर्मचारीलाई कानुनी कार्वाही गर्नुपर्ने बताउँदै आएका छन् । प्रहरीको नियन्त्रणमा रहेका व्यक्तिलाई किन छाडियो भन्ने विषय गम्भीर रहेको र कतै सञ्चालकको पनि मिलेमतो त छैन भन्ने शंका उब्जिएको शेयर सदस्य रामकृष्ण खड्का बताउँछन् । तर, अध्यक्ष अधिकारीका अनुसार २४ घण्टाभन्दा बढी प्रहरी हिरासतमा राख्न नमिल्ने भएकाले उनलाई छाडिएको बताउँछन् । ती कर्मचारीलाई सेवाबाट निलम्बन गरिएको र यस सम्बन्धमा संस्थाले सार्वजनिक रुपमा जानकारी गराउने अधिकारीले जानकारी दिए ।

सुन्दरहरैंचामा कार्यक्षेत्र भएका ८ वटा सहकारी संस्था २ वर्ष अघि २०७७ साल असार २९ गते गोठगाउँमा एक कार्यक्रम गरी मर्ज भएका थिए । मर्जपछि कनकलक्ष्मी बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाको नाममा कारोबार भएको थियो । सुन्दरपुर बचत तथा ऋण सहकारी संस्था, गछिया बचत तथा ऋण सहकारी संस्था, गुराँस बचत तथा ऋण सहकारी संस्था, शुभलक्ष्मी बचत तथा ऋण सहकारी संस्था, न्यू नमुना बचत तथा ऋण सहकारी संस्था, पिण्डेश्वरी बचत तथा ऋण सहकारी संस्था, घरआँगन बचत तथा ऋण सहकारी संस्था र प्रारम्भ बचत तथा ऋण सहकारी संस्था एकापसमा गाभिएर कनकलक्ष्मी बचत तथा ऋण सहकारी संस्था बनेको थियो ।